بسم الله الرحمن الرحیم
در ماه مبارک، از یک سو از گناهان اجتناب می کنید و از یک سو از مباحات، [یعنی] کم خوردن و امثال آن ، شکستن نفس در مقابل امر خدا، که [این شکستن نفس] مقابل هواى نفس می شود.[این دو کار] دل را لطیف می کند، یعنى قساوت را از دل برمى دارد و اینجور اثرات را ماه مبارک در دل می گذارد:
” السّلام عَلیکَ مِن مُجاورٍ رَقَّت فیه القُلوب و قَلَّت به الذُنوب “
در دعاى ۴۵ صحیفه سجادیه، در وداع شهر مبارک، ماه رمضان است:
سلام بر توای ماهى که در تو دلها رقت پیدا کرد: قَلَّت به الذُنوب ، گناهان کم شد.
این تاثیر روزه است در دل….
حالا باید طبعاً خیلى مراقبت کرد که انسان یک ماه روزه گرفته است و رقّتى در دل به ظهور رسیده، دل رقیق شده است، قساوتش تا حدودى برطرف شده است. باید مواظبت کرد [که] این را اضافه کرد، کم نکرد. مواظبتش بر این است که: اولاً انسان ترک گناه را ادامه بدهد. ثانیاً مراقبت در این که در هواهاى مباح نفسانى، خوردنها و آشامیدنها و آن چیزهایى که شرعاً حلال است مباح است، در آنها انسان زیاد غوطه ور نشود.
این نکته دوم را ممکن است شما متذکر نباشید، می خواهم تذکر بدهم: فکر نکنید چون مباح است و خدا حلال کرده است، بى قیدوشرط انسان غوطه ور بشود و اشکالى ندارد، نه خیر! قسوت می آورد. حتماً قساوت می آورد. شما پیش خودتان فکر کنید می فهمید که انبیاء و از همه بالاتر، رسول الله صلی الله علیه و آله، حضرات معصومین علیهم السلام، اینها [چرا] این قدر از این مباحها اجتناب می کردند، از حلالها اجتناب می کردند.
یکى حضرت امیر علیه السلام [است] که در حالاتش هست. لابد شنیده اید همیشه نان جو می خورد، آن هم نان جو خشک، گاهى با نمک و خیلى کم می شد که مثلاً با سرکه و یا با شیر بخورد! بیشتر، خوراکش نان جو با نمک بود. این مسئله را که شنید، در حالاتش هست که بعضى از نزدیکان از راه دلسوزى می خواستند نان جو را روغنى بزنند، آن انبان نان جو خودش را مهر و موم کرد، که کسى دست نزند! این درس است براى ما!
معلوم است [این] که کسى از مباحات هم بى‌قید و شرط اجتناب کند، چیز ساده ای نیست.
رسول الله صلوات الله علیه و آله سه روز پشت هم از نان جو سیر نشد! اینها یعنى چه؟ در مباحات غوطه ور شدن، که بعضى از عوامها فکر مى کنند حلال است، این طور نیست که قساوت نیاورد.
ماه مبارک که در نتیجه اجتناب از بسیارى از مباحات، موجب می شود در دل ما رقت پیش بیاورد، باید دقت کنیم این رقت را و آن طهارتى را که در دل پیش می آید، حفظ کنیم. حفظش این است که اولاً گناه نکنیم، ثانیاً سعى کنیم زیاد در مباحات غوطه ور نشویم. یک مقدار امساک بکنیم. اینها شرعى است، غیرشرعى نیست. مثلاً چاى حلال را بخورى آتش ندارد، حرام نشده است. اگر تحریم شده بود آتش داشت، جهنم داشت. اما اگر همین مباح را ترک بکنیم، که انبیاء صلوات الله علیهم و ائمه معصومین علیهم السلام و رسول الله صلی الله علیه و آله، در عین مباح بودن، ترک می کردند. نه تنها نامشروع نیست، بلکه ریاضت مشروع است، اثر خوب در دل می گذارد، دل را به رقّت می آورد.
این جمله را دوباره تکرار مى کنم :
” السّلام عَلیکَ مِن مُجاورٍ رَقَّت فیه القُلوب و قَلَّت به الذُنوب “
مثلاً چایى ده تا می خورید پنج تا بخورید. غذایى را خیلى خوشتان می آید، نخورید، نفستان را بشکنید، نخورید. ترک لذّت خودش مسئله ای است، ترک لذّت مباح مسئله ای است، نباید آن را نادیده گرفت. به حرف عوامها گوش نکنید! آنها می خواهند غوطه ور شدن خودشان را در مباحات توجیه بکنند! عوامهاى مؤمنین را می گویم نه عوام فسّاق را! بیش از این توجیه بردار نیست که مباح است. اما این که اینها موجب قسوت می شود و ترک اینها موجب رقت می شود، اجتناب از آنها مسئله مسلمى است.
از بیانات حضرت علامه شجاعی (ره)
